SARIYAR HASAN POLATKAN BARAJI
Türkiyenin ilk enerji santrallerindendir. Baraj, Ankara'nın 120 km kuzeybatısında, ilçe merkezinin 25 km güneydoğusundaki Sarıyar Kasabası civarında, Sakarya Nehri üzerinde kurulmuştur. İsmini bu kasabadan almıştır. Sakarya ırmağının Sarıyar köyü önlerinde önce batıdan kuzeye ve sonra yine batıya doğru bir kavisle yönünü değiştirdiği mevkiinde bu kavisin 1.5 km kadar gerisinde inşa edilmiştir.Sakarya Nehrine ait etütler EİEİ tarafından 1935 yılında, jeolojik etütler ise 1943 yılında başlamıştır. Ankara'ya 165 km uzaklıktaki barajın yol yapım çalışmalarına 1951 yılında başlanmış. Baraj yolları yoğun insan emeğiyle kazma kürekle yapılmıştır. Kaya dolgu  olarak düşünülen baraj, sonradan teknik ve ekonomik nedenler yüzünden beton ağırlık barajına çevrilmiş. Yapımını yerli firma olarak Etibank üstlenmiş. 01 Mart 1953 yılında inşasına başlanan barajda, 1956 yılının Nisan ayında ilk su tutulmuş. 4 ünite olarak projelendirilen hidroelektrik santralinin temeli 03.10.1951'de atılmış 02 Aralık 1956'da ilk iki ünitesi 4x40 000 Kw saatle hizmete girmiştir. Açılışa devrin Cumhurbaşkanı Celal Bayar ve Başbakan Adnan Menderes de gelmişlerdir.Diğer iki ünitesi de ikinci beş yıllık plan döneminde 1966 yılında işletmeye alınmıştır.Baraj elektrik enerjisi üretimi dışında,barajdan Karadeniz'e kadar olan 360 km.lik ırmak vadisindeki yerleşim yerlerini ve tarım arazilerini su baskınlarından korumak amacını da gütmektedir. Bu düzenlemeye daha sonraki yıllarda yapıları Gökçekaya Barajı'da katılmıştır. Sarıyar beton ağırlıklı barajının temel tabandan yüksekliği 108 m,taban genişliği 95 m,taban uzunluğu 60 m.dir. Üst seviyede platform genişliği 7 m, uzunluğu ise 257 m yi bulur.Barajın gövdesinin beton hacmi 560 000 m3 tür. Baraj da aşırı dolma halinde fazla suları dışarı atmak üzere onbir'er metre aralıkla 6 tane dolu savak yapılmıştır. Barajın gerisinde oluşmuş bulunan gölün yüzölçümü 83 km2 dir. Biriken suyun hacmi l 900 000 000 m3 ü bulur.Göl uzunluğu 63 km.dir. Bent rakımında gölün derinliği 100m, orta bölümde 60-80 m dir.Genişliği yukarı bölümde 1.000 m, bende yakın dar ve derin vadide birkaç yüz m. dir.
ÇAYIRHAN TERMİK SANTRALI
I,II,III,IV.ncü üniteleri faaliyettedir. III.ncü ve IV.ncü ünitesi 500 Milyon $ 'a mal olmuştur. Çevreye duyarlı ve baca gazı arıtma ünitesi mevcuttur. Yılda 2 Milyar Kw. saat enerji üretmektedir.
ÇAYIRHAN LİNYİT İŞLETMESİ
1960 yılında işletmeye açılmıştır. 1965 yılında TKİ'ce kamulaştırılmıştır. Toplam kömür rezervi 400 Milyon tondur. Her yıl 1.6 Milyon tonluk kısmı Çayırhan Termik Santralinde enerji üretme amaçlı kullanılmaktadır.
GÖKÇEKAYA BARAJI VE HES
Sakarya nehri üzerinde,Eskişehir’in 60 km kuzeydoğusundadır.Baraj , tabiat şartlarına mukavemet etmiş aşınmamış iki sarp burnun meydana getirdiği dar boğaza yerleştirilmiştir.Gökçekaya Barajı ile hasıl olan gölün uzunluğu 50 km olup Sarıyar Barajına dayanır.Baraj gölü 400-500 m genişliğindedir.
Gökçekaya Barajı; düşey ve yatay düzlemde eğri değişken yarıçap ve kalınlıkta Türkiyenin ilk beton kemer barajıdır.Barajın yapım çalışmaları 1967 ‘de başladı.1972’de tamamlandı.Barajın temelden yüksekliği 158 m,nehir tabanından yüksekliği ise 115 m.dir. En yüksek göl seviyesi 390.5 kotudur.
Enerji santralına dikey eksenli üç adet Francis tipi hidrolik türbin yerleştirilmiş olan barajın yıllık ortalama enerji üretimi 562 milyon kw-saattır.
YENİCE BARAJI VE HES
Nallıhan’a 67 km uzaklıktaki Yenice köyü yakınında Sakarya nehri üzerinde yapımına 1985 yılında başlanan Yenice Barajı,24 haziran 2000 tarihinde üretime açılmıştır.Temelden 41 metre yükseklikte zonlu toprak dolgu tipindedir.Baraj gölünde depolanan su 58 milyon metreküptür.Gövdeden 14 km aşağıda bulunan Yenice HES ,her biri 12.3 mw kurulu güçte 3 adet üniteden oluşmaktadır.Toplam 37 mw kurulu gücüyle yılda ortalama 122 milyon kw-saat enerji üretimi gerçekleştirmektedir.
|
